Depremzedelere gönderilen giysi yardımlarının Yemenli bir şirkete satıldığı, bu şirketin ayrıyeten belediyelerin “giysi kumbaraları”ndaki ikinci el giysileri de toplayıp üçüncü dünya ülkelerine sattığı ortaya çıktı.
Birgün muharriri Bahadır Özgür, belediyelerin dayanışma için oluşturduğu “giysi kumbarası” uygulamasının gerisinde global bir ticaret olduğunu belirtti. Belediyelerin amblemi ve geri dönüşüm logosu bulunan kumbaralarda biriken giysiler için “kullanılabilecek olanları tasnif edilip temizleniyor, muhtaçlık sahibine ulaştırılıyor. Kullanılamayacak olanlar geri dönüşüme gönderilip iplik yahut farklı hammaddeler elde ediliyor.” sözlerinin kullanıldığını lakin gerçeğin bu türlü olmadığını belirten Özgür, “Broşürlerine, faaliyet raporlarına, reklam panolarına koydukları fotoğraflarla da halka palavra söylüyorlar. Toplanan tek bir kumaş kesimi Türkiye’de kalmıyor.” diye yazdı.
Özgür, “Depremzedeye giden fazla giysi Yemenli şirkete satılmış” başlıklı yazısında, “sıfır atık ve giysi kumbarası” ticaretini şöyle aktardı.
“Geçen hafta Mersin Limanı’ndaki bir depoda çekilmiş görüntüde, peş peşe gelen TIR’lardan koliler halinde kıyafetlerin indirildiği görülüyordu. Görüntüyü çeken kişi, bunun sarsıntı yardımları olduğunu argüman ediyordu. Ortalarında hem giysi markalarının gönderdikleri, hem halkın kendisinin yeni alıp paketlediği, hem de kullanılmış olanlar vardı. Depo, AJ International Group’a aitti. Şirket yetkilileri manzaralardaki giysilerin, depremzedelere gönderilenler olduğunu doğruladılar. Pek çok belediye ve kuruma çok fazla giysi yardımı ulaştığını, ‘ihtiyaç fazlası’ olarak biriktiğini, altından kalkacak ne işçi ne de yer olduğundan kendilerine verdiklerini söylediler. Karşılığında ‘cüzi’ birtakım ödemeler de yapmışlar.
Aslında şirket açısından bilinmeyen gizli bir durum yok. Belediyelerden aldıkları ihale karşılığında yıllardır ‘atık giysileri’ topluyorlar. Lakin problem de burada başlıyor. Çünkü, hiçbir belediye o kumbaraların içindekilerin memleketler arası bir şirkete ilişkin olduğunu, ‘yardıma muhtaç’ olanlara yahut geri dönüşüme gitmediğini, üçüncü dünya ülkelerine satılmak üzere ihraç edildiğini söylemiyor.
İşi kurcalamak lazım. Zira geri dönüşüm, Emine Erdoğan’ın hamiliğinde yürütülen ‘sıfır atık’ projesi vb. kampanyaların gerisinde yatanları daha düzgün anlayacağız.
(…)
Türkiye, kendi yoksulluğunun içinden mecburi bir ‘geri dönüşüm ordusu’ yarattı. Belediyeleri yönetenlerden biri de çıkıp “Yabancı şirket milyonlarca dolar niçin yatırıyor?” demedi. On binlerce toplayıcı, işsiz etraf mühendisleri, kimyacılar, dizayncılar, teknik uzmanlar, yazılımcılar nizamlı bir istihdama kavuşabilirdi. Bunun yerine en kolay şeyi yaptılar; ihale açtılar. Broşürlerine, faaliyet raporlarına, reklam panolarına koydukları fotoğraflarla da halka palavra söylüyorlar. Toplanan tek bir kumaş modülü Türkiye’de kalmıyor.
Belediyeler bunu yapıyor da merkezi iktidar farklı mı? Etraf ve Şehircilik Bakanlığı bünyesindeki ‘sıfır atık’ ünitesinin, valiliklerin raporlarına baktığımız vakit farklı atıkların kimler tarafından toplandığını görüyorsunuz. Oradaki şirketlerin birçok birebir adrese çıkıyor aslında. Bahsimiz olan dokumacılık üzerinden incelemeye devam edelim.
BÜNYESİNDE 20’DEN FAZLA ŞİRKET VAR
AJ International, 2018’de Yemen asıllı Abduljalil Ali Ali Al-Sharifi tarafından Trabzon’un Akçaabat ilçesinde kuruldu. Tıpkı yıl İstanbul’da Beylikdüzü Mermerciler Sitesi’ne taşındı. Büyük bir depo açtı. Kurucusu Türk vatandaşı olup Abdülhalil Şerifi ismini aldı. İstanbul’da birkaç farklı yerde daha şubesi var. Mersin Limanı’nda da devasa bir deposu bulunuyor. Pakistan, Umman, Yemen, Suudi Arabistan, BAE , Türkiye başta olmak üzere dünyada 20’den fazla geri dönüşüm şirketi bünyesinde. İngiltere de Almanya’da da birer şirketi kuruldu. Pazarının yüzde 40’ı Ortadoğu, yüzde 40’ı Avrupa, yüzde 20’si Afrika. 200’den fazla iş ortağı mevcut. Türkiye’de Mersin, Bursa, İstanbul, İzmir üzere vilayetlerde heyeti farklı isimlerle 7 şirketi faaliyette. Hepsi ‘sıfır atık’ projesi kapsamında toplayıcılık yapıyor. Dokumacılıkta atık pazarının tek hakimi. Ambarlı ve Mersin limanlarından her hafta ne kadar ton gönderildiğine dair kayıtları inceledim. Sayı sahiden inanılmaz. Karlı bir iş. Giysiler temizlenip, tamir edilip çoğunluğu, şirketin tabiriyle üçüncü dünya ülkelerine, pazarlanıyor. Kullanılamayacak olanlardan iplik, kumaş elde ediliyor.
Deprem bildiğimiz çok şeyi acı bir deneyimle yine teyit etti, göremediğimiz pek çok çürümeyi de ortaya çıkardı. Bunlardan birisinin atık ticaretine bağlanacağını iddia etmek zordu. Onu da öğrendik. Batı’nın plastiğini, asbestli gemisini ülkeye dolduranlar, tahminen çok daha değerli, iktisat için değerli bir ‘atığı’ üç kuruşa memleketler arası şirketin inhisarına vermişler.” (HABER MERKEZİ)