TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi Yer Bilimleri Araştırma Kümesi (MAM), bölgede meydana gelen artçı sarsıntıları sismik müşahede ağı sayesinde anlık olarak takip ediyor. MAM, “Antep İli Sismik Tehlike ve Risk Değerlendirmeleri” projesi kapsamında bölgede 2 yıldır işletilen 7 sismoloji istasyonuna ek 6 yeni istasyonu, 11 ili etkileyen sarsıntılardan sonra devreye aldı.
Acilen kurulan sismolojik ve GPS müşahede ağları sayesinde faylanmanın yeryüzünde görünmeyen boyutunun belirlenmesi, faylanma sonucunda (kayaçların bir düzlem boyunca gözle görülecek derecede kayma göstermesi) ortaya çıkan büyük artçılarla yakın faylar üzerinde oluşabilecek sarsıntı mümkünlüğünün modellenmesi için bilgi elde edilecek. Müşahede ağı, artçı sarsıntıların daha hassas ve ağır olarak kaydedilmesine de imkan sağlayacak.
“MERKEZE 13 İSTASYONDAN ANLIK BİLGİ AKTARILIYOR”
Anadolu Ajansı’nda yer alan habere nazaran, TÜBİTAK MAM Yer Bilimleri Araştırma Kümesi’nden kıdemli başuzman araştırmacı Doç. Dr. Mehmet Ergin, 1999’daki Marmara Depremi’nin akabinde oluşturdukları Sarsıntı Sonrası Acil Müşahede Araştırmaları (DEPAR) kapsamında büyük zelzele olduğunda ivedilikle bölgeye gidip artçı zelzeleleri izlemek üzere çalışmalar yaptıklarını söyledi. Ergin, bu doğrultuda geçmişteki zelzelelerin sonrasında, bölgeyi süreksiz istasyonlarla kaplayıp artçı sarsıntıları kaydetmeye başladıklarını anlattı.
Gaziantep Büyükşehir Belediyesi ile yaptıkları çalışmalar kapsamında bölgede halihazırda 7 istasyonun çalıştığını aktaran Ergin, Maraş merkezli birinci sarsıntıdan sonra da takımın süratlice yola çıktığını ve bölgeye 6 istasyon daha yerleştirdiğini, şu an 13 istasyonun merkeze anlık data aktardığını kaydetti. Ergin, DEPAR çerçevesinde yaptıkları çalışmalarda AFAD, Kandilli Rasathanesi ve Zelzele Araştırma Enstitüsünün istasyonlarını da göz önüne alarak artçı sarsıntı dağılımlarını çok daha uygun halde ele aldıklarını lisana getirdi. İki sarsıntıdan etkilenen bölgede 4 günde zelzelelerin dağılımına ait elde ettikleri bilgiye değinen Ergin, zelzeleleri artık insan gücüyle değil, yapay zeka algoritmaları sayesinde çok süratli biçimde yeni olarak çözümlediklerini, çalışmalarla faylar konusunda çok daha ayrıntılı bilgiler elde edeceklerini kaydetti.
‘BİRÇOK BİLİMSEL BULGUYA ERİŞMİŞ OLACAĞIZ’
Ergin, yaptıkları çalışmanın değerine ait şu bilgileri paylaştı: “Artçı zelzele çalışmaları çok değerli. Ülkemizdeki çok geniş alana yayılmış olan ulusal sismoloji istasyonları mikrodeprem aktivitelerinin hassas olarak saptanmasında yetersiz kalacağından bölgeye kurulan daha sık sismoloji istasyonları daha hassas doğruluk ve ağır olarak artçı zelzelelerin kaydedilmesine imkan sağlamakta. Bu çalışmalar bizlere fayların gerilim dağılımlarının, gerilmelerin nerede birikebileceği konusunda kaçırmamamız gereken bilgileri vermektedir. Bu fayların pozisyonları, nereye kadar yırtıldıkları, bundan sonra nereleri tetikleyebilecekleri konusunda da bundan sonraki çalışmalara önayak oluyor.”
Elde ettikleri birinci bilgiler ışığında sarsıntıların dağılımını görebildiklerine işaret eden Ergin, “Bu kadar büyük zelzelelerin artçı şokları bir seneye kadar uzayabilir. Ortada maalesef büyük artçı sarsıntıların olmasını da bekliyoruz. Çalışmalarımıza devam ettikçe dağılımları daha net ortaya çıkarabileceğiz. Buradaki fayların düzenekleri ve gerilme dağılımları hakkında birçok bilimsel bulguya erişmiş olacağız” tabirlerini kullandı.
Doğu Anadolu’da 2006’da başlattıkları bir proje kapsamında yaklaşık 30 istasyon kurduklarını ve 5 yıl boyunca sismik ağ ile müşahede yaptıklarını anlatan Ergin, “Maraş’tan Antep, Antakya ve Adana’ya uzanan zelzele dağılımını kaydettik. Burada binlerce zelzele var. Bu müşahede ağını kurmasaydık bu kadar hassas, bu kadar ağır zelzele dağılımını göremezdik” dedi.
Ergin, bölgede uzun yıllardan beri çok büyük sarsıntıların olmadığına dikkat çekerek şunları kaydetti: “En son Sivrice sarsıntısına baktığımız vakit bir büyük zelzele gözlemlendi. Bölgede faylar boyunca geçmiş müşahedeler ışığında, sismik boşluklar da gözümüze çarpıyor. Sivrice sarsıntısından sonra burada bu büyüklükte sarsıntıları bekliyorduk. Bugün ortadan geçen 500 yıl boyunca 4-5 metrelik bir atım (blokların fay düzlemi boyunca birbirinden uzaklaşması) beklenmesi çok doğal. Hakikaten bu sarsıntılar olduktan sonra o bölgede 4-5 metreye kadar atımların olduğu bir güç boşalımı ve faylanmalar olduğu, toprakta çalışan MTA’dan aktarılıyor. (HABER MERKEZİ)